|
40 personalitetet qė nuk prehen nė Shqipėri
1. Mbreti Gent, mbreti i Ilirisė nė vitin 171-167. Varri nė Peruxhia, Itali, vdiq mė 146 p.e.s
2. Gjergj Kastrioti Skėnderbeu, prijėsi i shqiptarėve pėr 25 vjet, varri nė Lezhė, vdiq mė 1468, eshtrat u marrė nga turqit si hajmali
3. Sulejman pashė Ballgjini, themeluesi i Tiranės, 1614, varri nė Tiranė, zemra nė Bagdad, Irak
4. Ali pashė Tepelena, Pashai i pashallėkut tė Janinės pėr 31 vjet. Trupi i varrosur nė Janinė, nė vitin 1822, koka nė Stamboll
5. Hoxha Tasin, rilindės shqiptar, varri nė Stamboll, Turqi
6. Eqerem bej Vlora, ministėr nė Perandorinė Osmane, varri nė Vjenė, Austri
7. Fan Noli, politikan, shkrimtar dhe klerikė, varri nė Boston, SHBA, vdiq mė 1965
8. Ahmet Zogu, mbret i shqiptarėve pėr 11 vjet, varri nė Paris, Francė, vdiq mė vitin 1961
9. Luigj Gurakuqi, atdhetar dhe pjesėmarrės nė Shpalljen e Pavarėsisė 1912, varri nė Bari, Itali, vdiq mė 1925
10. Vaso Pasha, rilindės shqiptar, varri nė Liban, vdiq mė 1892
11. Mit'hat Frashėri, kreu i Ballit Kombėtar, varri nė Neė York, SHBA, vdiq nė vitin 1949
12. Branko Merxhani, publicist i njohur i viteve '30, varri nė Turqi, vdiq nė vitin 1981
13. Ernest Koliqi, shkrimtar, ministėr nė qeverinė fashiste, varri nė Itali, vdiq nė vitin 1975 14. A.Z.ēajupi, shkrimtar rilindės, varri nė Kajro, Egjipt, vdiq nė vitin 1930
15. Halim Xhelo, atdhetar, pjesėmarrės nė Luftėn e Spanjės, varri nė Spanjė
16. Xhafer Deva, ministėr i Brendshėm gjatė pushtimit gjerman, varri nė Kaliforni, SHBA, vdiq nė vitin 1978
17. Mehdi Frashėri, politikan dhe atdhetar i njohur, varri nė Itali
18. Tajar Zavalani, gazetar i BBC-sė, publicist i njohur, varri nė Amerikė, vdiq nė vitin 1976
19. Imzot Nikollė Kaēori, klerik, pjesėmarrės nė Shpalljen e Pavarėsisė, zv/kryeministėr, varri nė Vjenė, Austri, vdiq nė vitin 1917
20. Rexhep Mitrovica, kryeministėr i qeverisė kuislinge nė Shqipėri, varri nė Itali, vdiq nė vitin 1967
21. Aleksandėr Moisiu, aktor i njohur i viteve '30, varri nė Itali, vdiq nė vitin 1935
22. Hasan Dosti, ministėr nė qeverinė kuislinge, varri nė Los Angelos, SHBA, vdiq nė vitin 1958
23. Ali Kėlcyra, njė nga anėtarėt e kabinetit nė qeverinė kuislinge, varri Itali
24. Patėr Anton Arapi, ministėr nė qeverinė kuislinge, varri nė Itali
25. Koēo Muka, ministėr nė qeverinė kuislinge, varri nė Aleksandri, Egjipt, vdiq nė vitin 1947
26. Ago Agaj, ministėr nė qeverinė kuislinge, varri nė SHBA
27. Preng Previzi, ministėr i qeverisė kuislinge, varri nė Belgjikė, vdiq nė vitin 1977
28. Vangjel Koēa, publicist i njohur nė vitet '30, varri nė Greqi
29. Naum Veqilharxhi, rilindės, varri nė Rumani, vdiq nė vitin 1846
30. Qemal Jusufati, njė nga anėtarėt e kabinetit nė qeverinė kuislinge, varri nė Itali
31. Ragip Frashėri, njė nga anėtarėt e kabinetit nė qeverinė kuislinge, varri nė Stamboll, Turqi
32. Ali Kelmendi, njė nga drejtuesit komunist tė viteve '30, varri nė Francė, vdiq nė vitin 1939
33. Martin Camaj, shkrimtar i njohur, varri nė Munih, Gjermani, vdiq nė vitin 1992
34. Mustafa Kruja, ministėr i qeverisė kuislinge, vdiq nė Niagara, Falls, SHBA, mė 27 dhjetor 1958
35. Xhemal Aranitasi, komandant i Mbrojtjes nė Mbretėrinė Shqiptare, varri nė Turqi, vdiq nė vitin 1961
36.Salih Myftija, njė nga anėtarėt e kabinetit nė qeverinė kuislinge, varri nė Turqi
37. Abaz Ermenji, kryetari Ballit Kombėtar, varri nė Paris, Francė, vdiq nė vitin 2003
38. Filip Shiroka, poet dhe prozator i njohur shkodran, varri nė Bejrut, Liban, vdiq nė vitin 1935
39.Vasil Andoni, sekretar i kabinetit i qeverisė kuislinge, varri Itali
40. Abaz Kupi, atdhetar nacionalist, varri nė SHBA, vdiq nė vitin 1976
Varret qė mbetėn pa atdhe
Mbreti i Ilirisė gjatė Luftės sė Tretė Iliro-Romake, i cili drejtoi luftėn kundėr Perandorisė mė tė madhe tė asaj kohe, Romės, nuk mundi dot t'i bėjė ballė ushtrisė mė tė madhe tė asaj kohe. Ai iu dorėzua legjioneve romake, sė bashku me familjen e tij, me qėllim qė kėto tė mos kryenin masakra ndaj popullsisė vendase. Mbreti Gent, vdiq nė vitin 146 para erės sonė dhe u varros nė Gubbio, afėr Peruxhias nė Itali. Por nėse varri i mbretit Gent, nė Itali, ėshtė i paprekur dhe eshtrat e tij ndodhen aty, ai i heroit tonė nė qytetin e Lezhės ėshtė bosh. Sipas historianėve, eshtrat e "Heroit tonė Kombėtar", nuk ndodhen mė nė varrin e tij. Pasi sipas historianėve, nė vitin 1478, kur forcat osmane arritėn tė pushtonin tė gjithė qytetet shqiptare, ato arritėn tė gjenin varrin e Skėnderbeut. Pasi e hapėn, ushtarakėt mė tė lartė turq morėn eshtrat e "Heroit tonė Kombėtar", pėr t'i pėrdorur si hajmali pėr tė qenė mė tė fortė dhe mė trima nė luftė, ashtu siē kishte qenė edhe prijėsi i arbėreshėve pėr afro 25 vjet me radhė. Por nėse tė gjithė njerėzit kanė njė varr, ka nga ata qė mund tė kenė edhe dy. Personalitetet me dy varre Pashai i Janinės, Ali pashė Tepelena, dhe themeluesi i Tiranės, Sulejman pashė Bargjini, janė dy nga figurat e historisė sė popullit tonė qė kanė dy varre.
Sulejman Pasha, sipas historianėve, duke qenė shumė i dashuruar me vendet arabe, la si amanet para se tė vdiste qė trupi t'i varrosej nė Tiranė aty ku sot ndodhet monumenti i tij, ndėrsa zemra nė Bagdadin e largėt, nė Irak. Por nėse Sulejman Pasha e kishte lėnė me amanet qė tė varrosej nė dy vende, Pasha i Janinės nuk e kishte kėrkuar vetė njė gjė tė tillė. Ai pasi arriti tė bėnte zap gjithė Shqipėrinė e Jugut nėn emėrtimin Pashallėku i Janinės, solli tek Porta e Lartė njė pėshtjellim tė madh. Pėr kėtė arsye ndaj tij u vendos e gjithė ushtria osmane. Nė kėto kushte Ali Pasha nuk mundi tė qėndronte gjatė. I mashtruar edhe nga njerėzit e vet, qė ishin vėnė nė shėrbim Hurshid Pashės dhe qė i premtuan se do tė falej, Aliu ra nė kurthin e kryekomandantit osman. Ky e siguroi se sulltani kishte nxjerrė fermanin e faljes, i cili nuk mund tė zbatohej para se ai tė tėrhiqej nė ishullin e liqenit dhe tė dorėzonte fortesėn e fundit, ku po vazhdonte qėndresėn i vetmuar. Por nė tė vėrtetė nuk ndodhi kėshtu, pasi mė 5 shkurt 1822, Ali pashė Tepelena u vra me armė nė dorė nė manastirin e Shėn Pandelemonit, nė ishullin e liqenit tė Janinės. Koka e tij u ekspozua nė Stamboll tek sulltani, ndėrsa trupin e varrosėn nė Janinė, qė atėbotė ishte territor shqiptar. Njė dervish kokėn e Aliut e varrosi pranė tė bijve me kėtė mbishkrim, "Kėtu ėshtė varrosur koka e tė famshmit Ali pashė Tepelena, ish-qeveritar i Janinės, i cili pėr mė tepėr se 30 vjet qeverisi i pavarur nė Shqipėri".
amanet
njė fat tė keq ka pasur edhe mbreti i fundit i shqiptarėve, mbreti Zog I. Ai u detyrua tė largohet nga Shqipėria, pas pushtimit tė vendit nga Italia nė prill tė vitit 1939. Mbreti i shqiptarėve vdiq nė Paris, Francė, nė vitin 1961. Me gjithė amanetin e tij, ai nuk mundi tė varroset nė Shqipėri, pasi vendi nė atė kohė udhėhiqej nga diktatura komuniste. Por edhe pse Shqipėria ka 15 vjet qė ka dalė nga regjimi i egėr komunist, amaneti i mbretit Zog nuk ėshtė vendosur nė vend. Lista e figurave qė u janė kthyer eshtrat 1. Ismail Qemali, 1932 2. Naim Frashėri, 1976 3. Sami Frashėri, 1976 4. Abdyl Frashėri, 1976 5. Asdreni, 1970 6. Hasan Prishtina, 1977 7. Faik Konica, 1995 8. Aleksandėr Kondo, 2005
Kėrkesa pėr kthimin e eshtrave tė mbretit Zog... Berisha: Eshtrat e Mbretit Zog do tė kthehen nė atdhe
marre nga... Tirana Observer
.
|